Xử lý vi phạm về mũ bảo hiểm

Xin đừng "bắt cóc bỏ đĩa"

Bắt đầu từ ngày 1-7, trên địa bàn cả nước, các cơ quan chức năng đã đồng loạt triển khai đợt cao điểm kiểm tra, xử lý vi phạm về sản xuất, kinh doanh và sử dụng mũ không phải mũ bảo hiểm (MBH) cho người đi mô-tô, xe gắn máy, xe đạp máy. Tuy nhiên, sau một tháng triển khai, do thiếu thống nhất, câu chuyện MBH một lần nữa rơi vào tình trạng "đánh trống bỏ dùi".

Khi lực lượng chức năng rút đi, những chiếc mũ bảo hiểm không đạt chuẩn lại được bày bán công khai. Trong ảnh: Một cửa hàng bán mũ bảo hiểm ở phố Huế (Hà Nội).
Khi lực lượng chức năng rút đi, những chiếc mũ bảo hiểm không đạt chuẩn lại được bày bán công khai. Trong ảnh: Một cửa hàng bán mũ bảo hiểm ở phố Huế (Hà Nội).

Xử lý "cắt ngọn" Trước ngày 1-7, không chỉ người dân bình thường, mà ngay cả các cơ quan chức năng vẫn chưa thật sự đồng thuận trong cách hiểu về MBH thật, giả ra sao. Khi nghe thông tin về đợt cao điểm này, nhiều người dân đã sắm cho mình MBH đạt chuẩn, nghĩa là có đủ ba lớp: vỏ nhựa, lớp đệm xung động và quai đeo. Các cửa hàng kinh doanh cũng chỉ bày bán MBH đạt chuẩn, dồn những chiếc mũ không phải MBH dành cho người đi xe máy vào kho. Tuy nhiên, chỉ sau vài ngày triển khai, lực lượng chức năng đã "tạm thời" không xử phạt người đi xe máy đội MBH rởm mà chỉ phạt hành vi không đội mũ hoặc đội mũ không cài quai. Anh Trần Tuấn Ngọc (ngụ tại phố Lê Thanh Nghị, Hà Nội) chia sẻ: Trước đợt cao điểm, nghe thông tin công an sẽ xử phạt mũ giả, tôi đã lấy MBH đổi từ năm ngoái (2013) ra đội. Sau đó, thấy công an không phạt nữa, tình hình có vẻ "yên", tôi lại lấy chiếc mũ thời trang ra đội, vừa mát lại vừa nhẹ. Chị Nguyễn Thị Lan, chủ một cửa hàng kinh doanh MBH trên phố Huế cho biết: Thời điểm trước ngày 1-7, có nhiều người đến hỏi mua mũ xịn, mũ có tem CR (tem hợp quy), nhưng chỉ được vài hôm rồi giảm hẳn. Hiện giờ, khách hàng chủ yếu chỉ lựa chọn các loại mũ thời trang giá rẻ, hình thức đẹp và quan trọng nhất là phải nhẹ và thoáng. Hầu như chẳng còn mấy ai quan tâm đến vấn đề đạt chuẩn hay không nữa.

Tại một số đô thị lớn, dễ dàng bắt gặp nhiều trường hợp, hầu hết là thanh niên điều khiển xe gắn máy sử dụng MBH không đạt chuẩn, hoặc thậm chí không đội. Tại Hà Nội, theo ghi nhận của chúng tôi, những trường hợp người tham gia giao thông không đội MBH gần như không bị cảnh sát giao thông dừng xe để xử phạt. Có lẽ không đội MBH chỉ là chuyện nhỏ, cho nên cảnh sát giao thông thường bỏ qua, chỉ xử phạt các đối tượng đi ô-tô vi phạm. Khi lực lượng chức năng thiếu quyết liệt, không thực thi triệt để các quy định, sẽ dẫn tới tình trạng người dân "nhờn luật", thách thức các cơ quan chức năng.

Rõ ràng, sự thiếu quyết liệt vào cuộc từ phía các cơ quan liên quan đã đẩy câu chuyện xử phạt MBH vào tình trạng "đầu voi đuôi chuột" không đáng có. Chỉ khi các vi phạm quy định sử dụng MBH bị xử lý nghiêm và triệt để, vấn đề sử dụng MBH hỗn loạn như hiện nay mới được giải quyết, bảo đảm an toàn và tính mạng của người dân khi tham gia giao thông.

Chánh Văn phòng Ủy ban An toàn giao thông (ATGT) quốc gia Nguyễn Trọng Thái nhận định: Việc siết chặt xử lý các vi phạm sử dụng MBH không đúng quy định đối với người tham gia giao thông qua các đợt cao điểm thường gặp rất nhiều khó khăn, và cũng chỉ là cách làm "cắt ngọn". Để vấn đề được giải quyết tận gốc, đòi hỏi các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh mặt hàng này phải có trách nhiệm đưa đến tay người tiêu dùng những sản phẩm đạt chuẩn. Các cơ quan chức năng, ban, ngành liên quan cũng cần tăng cường kiểm tra và phối hợp chặt chẽ từ khâu nhập khẩu đến xử lý những tổ chức, cá nhân vi phạm trong việc sản xuất, kinh doanh MBH, nhằm tạo lập thị trường MBH bảo đảm chất lượng. Nhiều chuyên gia cũng cho rằng, cốt lõi để giải quyết bài toán MBH vẫn là việc siết chặt quản lý từ khâu sản xuất đến khâu kinh doanh mặt hàng này. Chỉ khi MBH không đạt chuẩn biến mất trên thị trường, chúng sẽ không còn cơ hội xuất hiện trên đường phố. Tuy nhiên, trên thực tế, việc kiểm tra, xử lý các vi phạm về sản xuất, kinh doanh MBH lại được triển khai khá "ì ạch". Mỗi đợt ra quân, các Chi cục Quản lý thị trường trên cả nước chỉ rầm rộ kiểm tra, xử lý theo kiểu "lấy điểm". Sau vài ngày lực lượng chức năng rút đi, những chiếc mũ thời trang với hình dáng và mầu sắc bắt mắt, giá rẻ mạt lại được bày bán công khai trên thị trường. Dạo qua các dãy phố chuyên kinh doanh MBH của Hà Nội như phố Huế, Nguyễn Xiển, Nguyễn Trãi,... dễ dàng có thể tìm mua những chiếc MBH rởm với giá chỉ 30 - 50 nghìn đồng. Điều đáng nói, đây lại là mặt hàng được ưa chuộng của hầu hết người tiêu dùng, nhất là giới trẻ vì chúng đẹp, nhẹ và quan trọng là giá rẻ, cho nên mất cũng không tiếc.

Chuyện lớn từ chiếc mũ nhỏ Câu chuyện lộn xộn của MBH bắt nguồn từ ý thức của một bộ phận người dân, nhất là thanh niên khi tham gia giao thông còn kém, tiếp đến là một số cơ sở sản xuất lợi dụng thói quen xấu đó và sự buông lỏng của các cơ quan chức năng, đã khiến chiếc MBH nhỏ trở thành một vấn nạn lớn của xã hội. Việc không đội MBH, hoặc đội những chiếc mũ thời trang không đạt chuẩn là nguy cơ tiềm ẩn các vụ tai nạn thương tâm, tác động xấu đến gia đình, xã hội. Thực tế cho thấy, chấn thương sọ não là nguyên nhân chính dẫn tới các vụ tử vong đối với những người đi xe máy. Thậm chí, đối với trẻ em hay người đi xe đạp thì sọ não là vùng dễ xảy ra chấn thương nhất. Theo thống kê của Ủy ban ATGT quốc gia, mỗi năm, trong khoảng hơn 30 nghìn vụ tai nạn giao thông (TNGT) đường bộ, làm khoảng 10 nghìn người chết và hơn 38 nghìn người bị thương, có tới 70% số vụ TNGT liên quan đến mô-tô, xe máy và có đến 30% chấn thương sọ não dẫn tới tử vong. Một nguyên nhân chính gây nên tình trạng trên là do người tham gia giao thông không đội MBH, đội mũ không đúng quy cách hoặc mũ không có tác dụng bảo hiểm.

Theo nghiên cứu của các tổ chức y tế thế giới, MBH giúp giảm nguy cơ và mức độ nghiêm trọng của chấn thương sọ não đến 69%, giảm 42% nguy cơ tử vong và giúp giảm đáng kể chi phí liên quan đến tai nạn. Nghiêm trọng hơn, phần lớn các vụ tai nạn liên quan xe máy trong thời gian qua, nạn nhân chủ yếu nằm trong độ tuổi dưới 30. Lẽ ra, đây là thời kỳ sung sức nhất của đời người, đóng góp nhiều nhất cho xã hội, cuối cùng lại trở thành gánh nặng cho gia đình và xã hội.

Theo kế hoạch, từ ngày 4-8 tới đây, Cục Quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa, Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng sẽ tiến hành kiểm tra chất lượng MBH sản xuất và lưu thông trên thị trường. Địa bàn kiểm tra bao gồm các địa bàn Hà Nội, Nam Định, Thái Bình, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Trị, TP Hồ Chí Minh, Bình Thuận, Ninh Thuận.

Cũng liên quan việc kiểm soát MBH, mới đây Bộ Công an cũng có Công điện số 04 gửi Tổng cục VI, VII và công an các địa phương tăng cường việc kiểm tra, xử lý vi phạm trong sản xuất, kinh doanh và sử dụng MBH. Mong rằng đợt ra quân lần này sẽ được triển khai quyết liệt hơn, hiệu quả hơn, tránh tình trạng "đánh trống bỏ dùi", để tình trạng sử dụng MBH lộn xộn như hiện nay được giải quyết triệt để.

Cùng với đó, cần tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nhất là cho giới trẻ và đối tượng học sinh khi mùa khai giảng đang đến gần, nhằm nâng cao ý thức của người dân trong việc chăm lo bảo vệ an toàn cho chính bản thân mình. Đồng thời, cần đẩy mạnh tuyên truyền để mỗi người dân hiểu rằng đội MBH đạt chuẩn không chỉ là hành động đối phó các cơ quan chức năng mà quan trọng hơn là để bảo vệ an toàn, sức khỏe và mạng sống của chính mình.

Xin đừng "bắt cóc bỏ đĩa" ảnh 1

Theo tôi, việc triển khai thiếu hiệu quả chiến dịch ra quân xử lý sai phạm về MBH từ ngày 1-7 vừa qua, bắt nguồn từ bất cập trong chính sách,sựphối hợp không đồng bộ giữa các cơ quan quản lý nhà nước. Nếu các cơ quan cùng thống nhất quan điểm, đồng thời truyền thông không mất quá nhiều thời gian để "tranh luận" mà sớm đưa thông tin chính xác nhất đến cho người dân, thì việc thực thi sẽ thuận lợi hơn. Trong thời gian tới, việc quản lý MBH từ khâu nhập khẩu, sản xuất, kinh doanh đến chế tài, xử phạt,... nên gom về một cơ quan đầu mối, có đủ chức năng và thẩm quyền trong việc chỉ đạo để tạo sự thống nhất cao độ, đồng thời trực tiếp chịu trách nhiệm trước Nhà nước và nhân dân về nội dung đó.

TRẦN THUẬN THÀNH

Trưởng phòng Kinh doanh, Công ty TNHH sản xuất thương mại nhựa Chí Thành V.N