Những chung cư "nhà giàu cũng khóc"

  Vụ cháy thương tâm tại chung cư cao cấp Carina Plaza, TP Hồ Chí Minh. (Ảnh: TTXVN)

Sau vụ cháy tại Carina Plaza, nhiều cư dân sống tại CC Tràng An Complex (Hà Nội) cũng hoảng loạn khi nhớ tới vụ cháy vừa xảy ra ít ngày trước đó là đêm 20-3, tại tầng 9 tòa CT2B. Nguyên nhân vụ cháy đang được các cơ quan chức năng làm rõ, tuy nhiên, có thể nhận thấy chưa khi nào nguy cơ cháy nổ tiềm ẩn trong các tòa CC lại rõ rệt đến như vậy.

Diễn biến đám cháy tại Tràng An Complex cũng tương tự “kịch bản” tại các CC khác. Đó là dù hệ thống phun nước tự động dập lửa kịp thời, song hệ thống chuông báo cháy không hề hoạt động. Do đó, phần lớn cư dân sống trong tòa nhà không hề biết đến sự xuất hiện của “bà hỏa”.

Câu chuyện trên được một cư dân của tòa nhà, anh Phan Minh Tuấn kể lại với tâm trạng đầy bức xúc. Anh Tuấn cho biết, Tràng An Complex được đưa vào sử dụng từ tháng 12-2016 và xếp vào phân khúc thị trường CC cao cấp.

  Cư dân CC Tràng An Complex treo băng rôn phản đối chủ đầu tư. (Ảnh: Quang Huy)

“Theo lý thuyết, tòa nhà được trang bị các thiết bị tối tân để phòng tránh cháy nổ, có 30 nhân lực trong đội PCCC cơ sở túc trực liên tục để xử lý tình huống khi có sự cố. Tuy nhiên, khi xảy ra cháy thì không chỉ hệ thống báo cháy không đổ chuông cảnh báo mà chính đội chống cháy cơ sở cũng rất luống cuống. Họ mất bình tĩnh đến nỗi không nhớ ra ngắt hệ thống phun nước tự động ở đâu sau khi đám cháy đã được dập tắt. Phương án cuối cùng được đội chống cháy cơ sở này áp dụng là dùng vòi phun nước chữa cháy để dẫn nước từ vòi phun tự động thoát theo đường cầu thang bộ”, anh Tuấn ngao ngán nói.

“Thậm chí, họ còn định dùng bình cứu hỏa đập cửa chính để tiếp cận bên trong căn hộ cháy, nhưng đã được các cư dân kịp thời ngăn cản”.

Anh Tuấn chia sẻ: “Cư dân chúng tôi rất băn khoăn và đặt ra nhiều câu hỏi về công tác PCCC ở nơi mà chúng tôi đang sống. Đó là tại sao hệ thống chuông báo cháy không hoạt động, tại sao khi có sự cố xảy ra mà thang máy vẫn hoạt động, nhân lực PCCC tại cơ sở được cấp chứng chỉ thế nào mà khi xảy ra sự cố lại khá lúng túng trong cách xử lý tình huống... Tất cả những thắc mắc này đều không nhận được câu trả lời thỏa đáng từ Ban Quản lý (BQL) tòa nhà. Đây chính là điều chúng tôi bức xúc và buộc lòng phải treo băng rôn khẩu hiệu phản đối cách ứng xử của BQL và Chủ đầu tư (CĐT)”.

  Ngày 25-12, CC Golden Westlake, 162A Hoàng Hoa Thám, quận Ba Đình, Hà Nội xảy ra cháy lớn ở tầng trên cùng. (Ảnh: PV/Vietnam+)

Không chỉ riêng vụ việc tại Carina Plaza mà tại nhiều CC được cho là cao cấp khác cũng từng xảy ra cháy nổ ở các mức độ khác nhau, như vụ cháy tại Golden Westlake - CC được xếp vào hàng bậc nhất Hà Nội. Dù đám cháy tại Golden Westlake không gây ra thiệt hại về người cũng như mất mát nghiêm trọng về tài sản, nhưng sự ám ảnh của nó chắc chắn sẽ còn ảnh hưởng lâu dài đối với cư dân sinh sống trong các tòa CC cao tầng.

Cũng "thức tỉnh" sau các vụ cháy CC xảy ra liên tiếp thời gian qua, cư dân Ecolife Tây Hồ giật mình kiểm tra lại hệ thống PCCC và phát hiện nhiều lỗi trong hệ thống tưởng rằng khá hiện đại tại nơi mình sinh sống.

Ông Nguyễn Sinh Viên, thành viên Ban đại diện cư dân tòa nhà cho biết: “Sau khi đại diện dân cư cùng BQL tòa nhà kiểm tra lại toàn bộ hệ thống PCCC thì phát hiện còn 14 lỗi, trong đó có cả lỗi về cơ sở vật chất và nhân lực PCCC cơ sở. BQL rất cầu thị, thừa nhận những sai phạm và hứa sẽ khắc phục trong thời gian sớm nhất, nhưng nếu không có cuộc kiểm tra vừa qua thì không biết khi xảy ra sự cố hậu quả sẽ như thế nào với nhân lực và vật lực hiện tại?”.

  Đường đi vào CC Ecolife Tây Hồ không bảo đảm cho xe PCCC di chuyển khi có sự cố xảy ra. (Ảnh: Sinh Viên)

Tuy nhiên, đó chỉ là một trong nỗi lo lắng của người dân nơi đây, điều mà ông Viên và các cư dân khác băn khoăn nhất là dù tòa nhà đi vào hoạt động từ tháng 12-2016 nhưng đến nay họ vẫn chưa có đường để đi vào tòa nhà mà phải thông qua con đường tạm chật hẹp. Con đường huyết mạch dẫn vào tòa nhà là đường Nguyễn Văn Huyên kéo dài, song con đường này đang làm dở thì bị ngưng lại, không thi công tiếp, chưa biết bao giờ mới thông đường để người dân sử dụng.

“Nếu xảy ra sự cố cháy nổ thì chúng tôi không biết xe cứu hỏa sẽ đi vào đường nào để chữa cháy, và hậu quả thì thật sự không dám nghĩ tới nữa”, ông Viên đặt giả thiết.

Trên đây chỉ là hai thí dụ điển hình trong vô vàn những câu chuyện mà chúng tôi thu thập được khi đi thực tế. Có thể điểm tên một vài CC đang gây nhiều bức xúc cho cư dân trong công tác PCCC như: Golden West, số 2 Lê Văn Thiêm; New Horizon City, 87 Lĩnh Nam; Khu đô thị (KĐT) mới Nghĩa Đô... Hầu hết những CC ở phân khúc cao cấp hoặc trung cấp như Tràng An Complex, Ecolife Tây Hồ, Golden West, New Horizon City, KĐT Nghĩa Đô, hay các hệ thống CC thu nhập thấp như KĐT Linh Đàm, Đại Thanh, Xa La, Mường Thanh… mà nhóm phóng viên khảo sát về công tác PCCC đều có một đặc điểm chung là tồn tại không ít sai sót nghiêm trọng trong hạng mục PCCC.

  Danh sách chung cư vi phạm tại Hà Nội

Trong 31 công trình CC cao tầng vi phạm về PCCC trong đầu tư xây dựng tại Hà Nội thì có tới bốn công trình nhà ở cho cán bộ chiến sĩ Bộ Công an.

Sau khi các vụ cháy CC liên tục xảy ra, các cơ quan chức năng đồng loạt vào cuộc kiểm tra, rà soát toàn bộ hệ thống PCCC tại các CC cao tầng, còn người dân bắt đầu thật sự quan tâm đến những thiết bị PCCC nơi mình sinh sống. Từ đây, nhiều lỗ hổng trong công tác phòng chống cháy nổ tại các CC cao tầng cũng được phơi bày.

“Nỗ lực” giảm nguy cơ cháy chung cư

Những ngày qua, trước yêu cầu quyết liệt của cư dân, một loạt công trình chưa bảo đảm an toàn PCCC trước đây đã được CĐT gấp rút khắc phục. Tuy nhiên, hiệu quả của công tác khắc phục theo kiểu “nước đến chân mới nhảy” này có đạt yêu cầu về chất lượng PCCC hay không vẫn là một câu hỏi lớn.

  Thiết bị PCCC hết hạn sử dụng. (Ảnh: Quang Huy)

Trong những CC được UBND Hà Nội báo động đỏ về việc chưa đủ điều kiện về PCCC, có thể kể đến một loạt hệ thống CC của Doanh nghiệp tư nhân xây dựng số 1 tỉnh Điện Biên. Tính cuối tháng 3-2018, trong danh sách 31 nhà CC cao tầng chưa hoàn thiện về hệ thống PCCC (thống kê của Sở Cảnh sát PCCC Hà Nội) thì riêng Doanh nghiệp tư nhân xây dựng số 1 tỉnh Điện Biên còn ba công trình.

Trả lời phỏng vấn Báo Nhân Dân điện tử ngày 28-3, ông Đặng Hữu Kỳ, Phó Giám đốc Chi nhánh dịch vụ nhà ở và quản lý KĐT Mường Thanh cho biết: “Chúng tôi đang tích cực hoàn thiện các hạng mục PCCC theo đúng quy định của các cơ quan PCCC đưa ra. Dự kiến, khoảng cuối tháng 4-2018 sẽ hoàn thiện việc khắc phục những tồn tại về PCCC để cư dân ổn định cuộc sống”. Trước đó, tháng 6-2017, doanh nghiệp này đã được UBND TP Hà Nội yêu cầu khắc phục và hoàn thiện hệ thống PCCC của hàng chục công trình, nhưng đến nay, công tác khắc phục vẫn “đang tích cực hoàn thiện”, chưa biết đến khi nào mới xong?!

Theo khảo sát của nhóm phóng viên tại một số tầng tại các tòa CC của Doanh nghiệp tư nhân xây dựng số 1 tỉnh Điện Biên ngày 28-3, bình chữa cháy trang bị tại các tầng còn mang tính hình thức.

Một số bình dù mới được kiểm tra vào ngày 25-3, tức là chỉ cách ba ngày sau khi kiểm tra đã không còn giá trị sử dụng (kim đồng hồ chỉ về vạch đỏ, theo quy định không còn đủ điều kiện để sử dụng), hoặc đồng hồ quan sát giá trị sử dụng trên bình đã mờ tịt, không hiển thị các thông số kỹ thuật…

Nhân lực phòng cháy tại chỗ vẫn khá lúng túng trong sử dụng các thiết bị PCCC. Có những bảo vệ dù thuộc làu các lý thuyết PCCC nhưng khi cầm trên tay bình đã hết giá trị sử dụng thì vẫn khẳng định bình này còn hoạt động khá tốt (?).

Đây là hạn chế chung về nhân lực và vật lực của công tác PCCC cơ sở của hầu hết các CC trên địa bàn Hà Nội, kể cả ở các CC cao cấp. Điều này cũng bộc lộ bất cập về chất lượng nhân lực và vật lực PCCC tại các khu CC, đó là chưa thật sự bảo đảm chất lượng, mang tính chất hình thức, đối phó với các cơ quan chức năng trong khoảng thời gian nhất thời, khi bùng lên các vụ cháy CC.

Mặt khác, công tác tuyên truyền phổ biến kiến thức, kỹ năng cho các cư dân khi xảy ra sự cố cũng bị BQL tòa nhà và các CĐT tổ chức một cách hình thức, hiệu quả đạt được chưa cao.

  Lực lượng PCCC nỗ lực dập lửa. (Ảnh: Tiến Tuấn)

Người dân thờ ơ với sinh mạng của mình

Có một điều không thể không nhắc đến trong câu chuyện cháy nổ tại CC cao tầng, đó là một trong những nguyên nhân gây ra các vụ cháy phần nào xuất phát từ phía cư dân. Chính sự chủ quan và nhận thức chưa đầy đủ của cư dân đã vô tình hay hữu ý gây nên các vụ hỏa hoạn với những hậu quả vô cùng đau đớn.

  Lực lượng chức năng cứu hộ người dân tại hiện trường cháy chung cư cao cấp Golden Westlake - Hoàng Hoa Thám. (Ảnh: Duy Linh)

Các chuyên gia đã đúc kết, một trong những nguyên nhân dẫn tới thiệt hại nặng về người và tài sản trong các đám cháy là do người dân thiếu kiến thức về xử lý tình huống. Theo đại diện BQL một số tòa CC, dù họ thường xuyên tổ chức các buổi tập huấn kỹ năng PCCC cho cư dân nhưng số lượng cư dân tham gia không nhiều (chỉ dưới 10 người), cho nên hiệu quả chưa cao.

Thừa nhận những hạn chế của cư dân khi sống tại các khu CC, anh Tuấn (cư dân Tràng An Complex) chia sẻ: “Khi nhận nhà, tôi cũng như các cư dân khác chỉ quan tâm đến thiết kế căn hộ rồi các trang thiết bị CĐT cung cấp, chất lượng nhà ở chứ chưa thật sự quan tâm lắm đến công tác PCCC, các thiết bị PCCC nơi mình ở…”.

Đại tá Trần Văn Vụ, Trưởng phòng hướng dẫn, chỉ đạo về PCCC, Cảnh sát PCCC TP Hà Nội chia sẻ: “Dù chúng tôi thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn về PCCC cho người dân nhưng hiệu quả chưa cao vì người dân cũng còn khá thờ ơ với các lớp tập huấn mà chúng tôi tổ chức. Bởi thế, khi xảy ra sự cố người dân khá lúng túng trong các kỹ năng thoát hiểm cũng như các phản xạ dập tắt đám cháy”.

Sau khi xảy ra vụ cháy CC Carina Plaza, nhiều cư dân quan tâm hơn đến sự an toàn tính mạng của mình. Các trang mạng xã hội như facebook, zalo… và cả thị trường các mặt hàng phục vụ công tác PCCC như mặt nạ dưỡng khí, thang thoát hiểm… trở nên sôi động hơn bao giờ hết. Nhưng những vấn đề cốt lõi như việc trang bị kiến thức đúng, đủ để nhận biết cơ sở vật chất, trang thiết bị chữa cháy tại nơi ở có bảo đảm tiêu chuẩn hay không, hoặc đơn giản là việc tham gia buổi tập huấn kỹ năng thoát hiểm và xử lý sự cố chưa được người dân quan tâm một cách đầy đủ.

  Những người quên mình cứu các em nhỏ khỏi đám cháy CC Xa La. (Ảnh: Tiến Tuấn)

Luật sư Lê Ngọc Hà, Trưởng Văn phòng luật sư Đa Phúc (Đoàn luật sư TP Hà Nội) chia sẻ: “Một thực tế là phần lớn người dân có thể bỏ tiền tỷ ra để sở hữu các căn hộ CC nhưng lại không hiểu rõ quyền lợi và trách nhiệm của mình trong đó. Bởi thế, khi được nhận nhà, họ chỉ quan tâm đến cơ sở vật chất trong căn hộ mình sở hữu chứ chưa thật sự quan tâm đến các trang thiết bị PCCC. Đây cũng là một trong những kẽ hở để các chủ đầu tư cố tình trang bị các thiết bị PCCC chưa bảo đảm chất lượng để giảm giá thành xây dựng”.

  Lực lượng PCCC đang tiếp cận đưa người dân thoát khỏi đám cháy ở CC Xa La, Hà Đông. (Ảnh: Tiến Tuấn)

Có nhiều con đường dẫn “bà hỏa” ghé thăm các tòa CC cao tầng và chắc chắn chúng ta không thể bỏ yếu tố con người, trong đó có các lỗ hổng lớn của công tác quản lý Nhà nước về PCCC, mà cụ thể là Sở Cảnh sát PCCC các địa phương. Vậy những lỗ hổng này do đâu mà có? Cá nhân, đơn vị nào sẽ chịu trách nhiệm khi để tồn tại những lỗ hổng trong quản lý PCCC các CC cao tầng hiện nay? Chúng tôi sẽ giúp bạn đọc giải đáp phần nào câu hỏi này trong kỳ tiếp theo.

*Ảnh bìa: Hàng trăm xe máy bị thiêu rụi tại chung cư Carina Plaza. (Nguồn: Zing)

Chia sẻ bài viết này